قارقارئشئخ

قارقارئشئخ

شاعران و اديبان ترك 2

+0 به یه ن

بؤلوم : تورك اديبلر و شاعرلر ليستي

اين پست اختصاص به معرفي شعراي ترك دارد،فعلاً قصدي بر ارسال اشعارشان نداريم،بلكه تنها نام شعراي تركي كه تا به حال شنيده ايم،در اين پست مي آوريم،در آينده در صورت كامل شدن اسامي تا مرز 40%، اسامي را بر حسب حروف الفبا ليست مي كنيم.بيو گرافي و نيز يك اثر براي هر كدام بر روي نامشان لينك مي كنيم.

همچنين قراردادي بر اين وضع مي كنم تا به علائم اختصار، شاخه ي زبان شعرا مشخص شود.اينكه شاعري در شاخه هاي متعدد شعر سراييده است ملاك نيست،بلكه تنها تعلق شاعر به اصل و نژاد خود مطرح است.

براي مشخص كردن شاخه زبان شعرا از علائم زير استفاده خواهيم نمود

AZ-TR
AN-TR
CĞ-TR
TM-TR


كه به ترتيب اختصار

Azərbaycan Türkcəsi
Anadolu Türkcəsi
Cığtay Türkcəsi
Türkmən Türkcəsi


تركي آزربايجان
تركي آنادولو(تركيه)
تركي جئغتاي
تركي تركمن

مي باشد،در صورت ارائه شعرا از شاخه هاي ديگر،علائمي ديگر افزوده مي شود.

ييغان ائشيلداق (م.ر.خ)



الف
:

آزرAZ-TR
آتشي شيروانيAN-TR
آتشي مراغه اي AZ-TR
آتيلا ايلهانAN-TR
آشئق پريAZ-TR
آشئق حسين شمكيرليAZ-TR
آشئق ده ده علسگرAZ-TR

اورهان پاموك AN-TR


ب:

باكيAZ-TR
بالوولو ميسكينAZ-TR

بختيار وهابزاده (از شاعران آذربايجان شمالي) AZ-TR
بديع الزمان تبريزيAZ-TR
بنده تبريزيAZ-TR
بولود قاراچورلوAZ-TR
بهار شيروانيAZ-TR

بيخودAZ-TR
بيضاي اردبيليAZ-TR

پ

پريشانAZ-TR

پرغم تبريزيAZ-TR


ت:

تيليم خانAZ-TR

ث
ثابت اندبيلي ، خلخاليAZ-TR

ثريا(آغاداداش)AZ-TR

ج

جانئ اوغلوAZ-TR
جُرميAZ-TR

جعفر جبارلي(از شاعران آذربايجان شمالي) AZ-TR
جليل محمدقلي زاده(از شاعران آذربايجان شمالي) AZ-TR

چ

ح:

حاجي خداوئردي خوييAZ-TR
حبيب ساهر(معروف به اولكر) AZ-TR
حبيبي(ملك الشعراي دربار)AZ-TR
حزني بغداديAZ-TR
حسن علي خان قاراداغيAZ-TR

حسين جاويد(از شاعران آذربايجان شمالي) AZ-TR
حسني بغداديAZ-TR
حصيري بغداديAZ-TR
حكيم هيدجيAZ-TR
حيدر عباسي(متخلص به باريشماز)AZ-TR
حيرانAZ-TR


خ:

خزانيAZ-TR

خليل رضا(از شاعران آذربايجان شمالي) AZ-TR
خياليAZ-TR

د:

داود بهلولي AZ-TR
دخيل مراغه‌ايAZ-TR
دده كاتيب(حاج عبدالرحمن طيار قولنجي) AZ-TR
دلسوزAZ-TR
ديدهAZ-TR

ذ

ذاكرAZ-TR
ذكري اردبيليAZ-TR
ذوئيAZ-TR
ذهني بغداديAZ-TR

ر:

راجي تبريزيAZ-TR
رحمتيAZ-TR
رندي بغداديAZ-TR
روحي انرجاني AZ-TR
روحي بغداديAZ-TR

ز

زؤهدي بغداديAZ-TR

ژ

س:

ساغريAZ-TR
سالكAZ-TR
سروريAZ-TR
سعدي ثاني قاراباغيAZ-TR

سليمان رستم(از شاعران آذربايجان شمالي) AZ-TR
سهندAZ-TR
سيد ابولقاسم متخلص به نباتيAZ-TR
سيد عظيم شيروانيAZ-TR
سيد فتاح مراغه‌ايAZ-TR


ش:

شاكرAZ-TR
شاه اسماعيل صفوي( ختايي)AZ-TR
شاه عباس ثاني AZ-TR

شاه نگار رنجورAZ-TR
شيخ عزالدين پورحسن اسفرايني(معروف به حسن اوغلي) AZ-TR
شكوهي مراغه اي AZ-TR
شمسي بغداديAZ-TR
شهريار AZ-TR
شهريار شيروانيAZ-TR
شيخ صفي الدين اردبيليAZ-TR
شيداAZ-TR


ص:

صائب تبريزيAZ-TR
صدقيAZ-TR
صراف تبريزيAZ-TR
صمد وورغون(از شاعران آذربايجان شمالي) AZ-TR


ض

ضايعي بغداديAZ-TR
ضرير AZ-TR
ضميري بغداديAZ-TR

ط
ظ

ع:

عاجز سراييAZ-TR
عاجز(محمد خليفه)AZ-TR
عاشق(محمد بي)AZ-TR
عاشيق پكر(ط . ص)AZ-TR
عاصيAZ-TR
عبدالخالق يوسفAZ-TR
عزيز نسين AN-TR
علي آقا واحدAZ-TR
علي اكبرصابر (از شاعران آذربايجان شمالي) AZ-TR
علي‌شير نوايي (ملقب به نظام‌الدين)CĞ-TR
علمي بغداديAZ-TR
عمادالدين نسيميAZ-TR
عندليب قاراجاداغيAZ-TR
عهدي بغداديAZ-TR

غ

ف:

فدوي(ملا مهر علي)AZ-TR
فضليAZ-TR
فقير اردوبايAZ-TR
فناAZ-TR

ق:

قاصرAZ-TR
قاضي برهان‌الدينAZ-TR
قدسيAZ-TR
قطران AZ-TR
قمري دربنديAZ-TR
قوشچو اوغلوAZ-TR

ك:

كاتبAZ-TR
كريمي مراغه‌ايAZ-TR
كلايي بغداديAZ-TR
كمينهAZ-TR

گ

ل

لعليAZ-TR

م


مأذون خان قشقاييAZ-TR
محمد باقر خلخاليAZ-TR
محمد فضوليAZ-TR
مجرمAZ-TR
مخفيAZ-TR
مرادي بغداديAZ-TR
مسيحي AZ-TR
معجز شبستريAZ-TR
ملاپناه واقفAZ-TR
مماييAZ-TR
منزويAZ-TR
مولوي
ميرزا حسن قاراباغيAZ-TR
ميرزا فتحعلي آخوندزاده(از شاعران آذربايجان شمالي)AZ-TR
ميرزا علي‌اكبرطاهر زاده(صابر)AZ-TR
ميكاييل مشفق(از شاعران آذربايجان شمالي) AZ-TR

ن:

ناتوانAZ-TR
ناجي(ميرزا مهدي)AZ-TR
ناجي(ملا غدير)AZ-TR
نادمAZ-TR
ناصحAZ-TR
ناظم حكمتAN-TR
ناكامAZ-TR
نظام‌الدين محمد توفارقانليAZ-TR
نظاميAZ-TR
نگاري(مير حمزه)AZ-TR
نوّابAZ-TR
نورسAZ-TR

و:

واضحAZ-TR
واقف AZ-TR
ويداديAZ-TR

ه:
هوشنگ جعفريAZ-TR

ي:


ياشار كمال AN-TR
يحيويAZ-TR
يونس امره AN-TR



یازار : ائشيلداق جمعه 11 فروردین 1391 | باخیش لار (0)

شاعران و اديبان ترك

+0 به یه ن

بؤلوم : تورك اديبلر و شاعرلر ليستي

اين پست اختصاص به معرفي شعراي ترك دارد،فعلاً قصدي بر ارسال اشعارشان نداريم،بلكه تنها نام شعراي تركي كه تا به حال شنيده ايم،در اين پست مي آوريم،در آينده در صورت كامل شدن اسامي تا مرز 40%، اسامي را بر حسب حروف الفبا ليست مي كنيم.بيو گرافي و نيز يك اثر براي هر كدام بر روي نامشان لينك مي كنيم.

همچنين قراردادي بر اين وضع مي كنم تا به علائم اختصار، شاخه ي زبان شعرا مشخص شود.اينكه شاعري در شاخه هاي متعدد شعر سراييده است ملاك نيست،بلكه تنها تعلق شاعر به اصل و نژاد خود مطرح است.

براي مشخص كردن شاخه زبان شعرا از علائم زير استفاده خواهيم نمود

AZ-TR
AN-TR
CĞ-TR
TM-TR


كه به ترتيب اختصار

Azərbaycan Türkcəsi
Anadolu Türkcəsi
Cığtay Türkcəsi
Türkmən Türkcəsi


تركي آزربايجان
تركي آنادولو(تركيه)
تركي جئغتاي
تركي تركمن

مي باشد،در صورت ارائه شعرا از شاخه هاي ديگر،علائمي ديگر افزوده مي شود.

ييغان ائشيلداق (م.ر.خ)



ليستي تكميلي تا اسفند ماه نود در پست هاي بعدي ارائه مي شود
:

یازار : ائشيلداق جمعه 11 فروردین 1391 | باخیش لار (0)

توركي ديلينده گوزل سوزلر و قيسا پياملار-سومك وسويلمك

+0 به یه ن

بؤلوم : يامجيكلار(اس ام اس لر)

تقديم الؤنموش ابدي ياشاييش همدميمه
تقديمي به همدم ابدي زندگي يم




توركي ديلينده گوزل سوزلر و قيسا پياملار-سومك وسويلمك
ييغان ائشيلداق (م.ر.خ)

گوزومون ياشيندان ايري اولماز سنين عشقين

عشق تودراشك چشمانم نهفته است




نفس كيمين ايچيمدسن " دعا كيمين ديليمدسن " سن هر زمان قلبيمدسن
مثل نفس تو وجودمي مث دعا ورد زبونمي تو هر زمان تو قلبمي



اي گول سني دنيايه مقابل توتارام,دنيا منيم اولسا سنه خاطر ساتارام
اگه دنيا مال من باشه به خاطر تو مي فروشم گلم



سومه بني اما خاطيرلا اوزلمه بني فاكات اونوتما.
منودوست نداشته باش اما بيادم باش منتظرم نباش فقط فراموشم نكن.



اورييمله باجارمرام او گزلره ويريلميشام
ليل سو كيمي آخيب گليب چاتيب سنده دورولمشام
آتما مني زمان چاشيب بو دونيادان يورولميشام

با دلم راه نميام عاشق اون چشات شدم
مثل آب گل آلود رسيدم به تو تميز شدم
منو فراموشم نكن زمونه خيلي بده از اين دنيا ديگه سير شدم



غريب بير گئجه ده سندن اوزاقدا
كولك لرحسرتلي نفس كيميدير
سن سيز تنها قالميش سيزلايان قلبيم
داريخير هر طرف قفس كيميدير

تو يه شب غريب دورازتو
بوران مانند نفسهاييه كه با حسرت ميادوميره
بدون تو قلبم تنها مونده و زاري ميكنه
دلتنگه و هر طرف براش مثل قفس ميمونه


قاشلارين اوخدي سنين،
عاشقين چوخدي سنين،
من سني چوخ سئويرم
خبرين يوخدي سنين.

ابروانت همچون كمان است،
عاشقانت زياد است،
من خيلي دوست دارم
اما خودت بي خبري



دونيادا 3 شي چوخ ايسترم .
داغدا داشي .گوزده ياشي . سن كيمين ناز يولداشي....
در دنيا سه چيز را خيلي دوست دارم .
در كوه سنگ را . در چشم اشك را و همانند تو دوست ناز را



اولموش گوزليم ماه رخون ايه برابر
مستانه گوزون نر گس شهلايه برابر

دنياني من ورسله سنسيز نيه لازيم
هربير باخيشين هر ايكي دنيايه برابر
زيباي من شده اون صورتت همانند ماه
و چشم هاي مستت مثل گل نرگس
اين دنيارو به من بدهند بدون تو برام بي ارزش
هر يك نگاه تو براي من با هر دو دنيا برابره



سنون اي نازنين دوستوم زمستانين بهار اولسين
سعادت تاجي هميشه باشيندابرقراراولسين
اوميديم واراوحقه نيازين اولماسين خلقه
سني خارايستين ظالم ذليل روزگار اولسين

اي دوست نازنين من زمستانت بهار شه
تاج سعادت هميشه برسرت برقرارشه
اميد دارم به اون حق نيازت نباشه به خلق
دشمني كه توروخوار ميخواهد ذليل روزگار شه



اللريوي ور الييم /گوزلريوي تيك گوزوما/سن كيمين دونياني ورمرم بيريسينا
دستانت را به من بده/نگاهت را به نگاهم گره بزن/جاي دنيايي چون تورادرقلبم كسي نميگيريد



اگر من نقاش اولام دونياني زندان چكرم،اولومي- آيرليقي-حسرتي پشمان چكرم، اگر من صياد اولام ، سن كيمين جيران اودونا ، اوره گي پاره اديب عشقيوه هيجران چكرم.
اگر من نقاش باشم دنيا را زندان خواهم كشيد،مرگ - جدايي و حسرت را پشيمان خواهم كشيد اگر من صياد باشم به خاطر آتش عشق زيبايي همچون تو قلبم رو پاره كرده و عشقت رو به رنگ هجران خواهم كشيد



بيچاره گوزوم هر گجه سنسيز باخار آغلار /صبحه كمين اولدوزلاري بير بير سايار آغلار /سن آيرليقي خوشلادون آما گجه گوندوز دفترده قلم شرح فراقون يازار آقلار
(
بيچاره چشمم كه هر شب بي تو نگاه ميكند و ميگريد .تا صبح تك تك ستارها رو ميشمارد و گريه ميكند/تو جدايي را اختيار كردي اما شبها وصبحها قلم دردفتر شرح جداييت را مينويسد وگريه ميكند)



گوي اوزونده ئوزون اوچون بير اولدوز سئچ .سنين قدر پارلاق و گوزه ل اولسون .بيرينده منيم اوچون سئچ . پارلاق اولماسي مهم دييل تكجه سنه ياخين اولسون
تو آسمون واسه خودت يه ستاره پيدا كن مثل خودت پرنور باشه و درخشان ستاره اي هم واسه من پيدا كن درخشان بودنش مهم نيست مهم اينه كه به تو نزديك باشه






يوللار دووماندير گوزدن اووزاقلاشما..............
مفهوم: جاده هاي زندگي مه الود است ازديدگانم دورنشوي


گوي اوزو نه قدر قارانليق اولورسا اولسون اوردا بير يئرده حتما بير اولدوز وار. بير اورك نه قدرسئوگي سيز قالارسا قالسين، مطلق ايچينده گويرن بير چيچك وار!
آسمون هر چه قدر تاريك و سياه باشه يه جايي از آسمون حتما ستاره اي هست.قلب هر چه قدر بدون دلداده اي باشه، حتما درون قلب شكوفه اي در حال رشد هست.



يئر ئوزونده كي تك سئوينج .حياتداكي تك حسرت .ديليمده كي تك دوعا. گوزومده كي تك ياش . يوخولاريمدا بير تك سن سن... فقط سن وارسان!من سني سئويرم
تنها معشوقه روي زمين ،تنها حسرت زندگي ،تنها دعاي جاري بر زبانم ، تنها اشك روي چشمم ، تنها ترين روياهام فقط و فقط تو هستي، فقط تو،من عاشق تو هستم.


سني نه قدر سئودييمي بيلمك ايسته سن .يئره دوشن ياغيشين هر دامجيسيني توتماغا چاليش. توتا بيلمه ديين دامجيلار قدر سني سئويرم
اگه مي خواي ميزان علاقمو بفهمي سعي كن قطرات باروني كه رو زمين مي افته رو بگيري،همون قدر كه نتونستي بگيري من دوستت دارم


چوخدور سنه سوزلريم ، عاغليما گلديك جه سويلرم ، بو فاني دونياني گولوم من سن سيز نيلرم
حرف دلم واست زياده،تا گنجايش عقلم دوستت دارم، اين دنياي فاني بو تو واسه من بي ارزشه

دونياني آختارديم آمما سنه لاييق اولان بير زاد تاپا بيلمه ديم … آمما بير سبد مهر و محبت واريم دي كي اونو سنه تقديم ائديرم

دنيا رو زير و رو كردم اما هديه اي لايق تو نيافتم.اما سبدي از مهر و محبت دارم كه تقديم تو مي كنم.


سن يالنيز بير يول اوره گيمين ساحيلينه آياق قويدون !
وورغون كونلومين ... دالغالاري !

هرگون مينلرجه. . . . . . . آياق ايزين اوپمه گه ساحيله دونورلر

تو فقط يك بار به ساحل دلم قدم گذاشتي
موجهاي دل عاشق شده ام !
هر روز هزاران بار. . . . . . واسه بوسيدن رد پايت به ساحل مي زنند


سوگيه بير تئاتر دديلر هركسه بير رول ورديلر ان چتينين منه ورديلر سو سونرا اونوت
دديلر من رولومو اوينيياماديم سوديم اما اونوتاماديم.
عاشقي را تئاتر ناميدند، براي همه نقشي دادند نقشي كه به من دادند بسيار سخت بود. من نقشم را نتوانستم بازي كنم عاشق شدم اما نتوانستم فراموشش كنم.

سئون نه قدر سئورسه . سئويلن او قدر ناشوكوردي ! بير گون سنين عشقين ده اوله جاغام، سببي ده سن اولاجاقسان ! گونلر سونرا خبريني بير دوستومدان آلاجاقسان ! شايد اوزوله جكسن !بلكه ده سئوينه جكسن ! نه بيليم ؟؟ سن نه دوشونورسن دوشون اونو دوشون كي اولنده بئله « سني سئويرم » ديه جاغام !!!

مجنون(عاشق) هر چه قدر عاشق باشه، ليلي(معشوق) به همان ميزان نا شكره! يه روزي واسه عشقت خواهم مرد، سبب مرگم هم تو خواهي بود! نمي دونم؟؟ تو درك نمي كني درك كن اينو درك كن كه لحظه مرگم (دوستت دارم) خواهم گفت!!!



قلبيمده 3 گول بويوددوم ،سئومك .سئويلمك وگوزلمك . سن بونلارين ايكي سين قوپارتدين .منه آنجاق بيري قالدي .اودا گوزلمك

تو دلم سه گل و پروريدم،دوست داشتن، دوست داشته شدن و انتظار.تو دو گلم رو چيدي. به هر حال واسه من يكي موند.اونم انتظار.


آراميزداكي مسافت نه قدراولورسا اولسون .سون(sevən) سوزلوغا كئدن بوتون يوللارا آديني يازديم .هانسي يولدان كئچرسن كئچ سني سئوديگيمي اوخوياجاقسان
مسافت ما بين من و تو هر چه قدر مي خواد باشه. تو تمام راه هاي رسيدن به لغت نامه عشق اسم تو رو مي نويسم. از كدوم راه مي خواي برو انچه كه مي خوني دوستت دارمه.



سن محاكمه اولماليسان . . .
بلكي ده ابدي محبوس اولمالي!
سوچون...
"جينايت. . . !"
بيليرسن مي. . . ؟ايحساس بارماقين ايزي. . . بير سينيق اوره ك اوسته تاپيليب . . .!!!
تو بايد محاكمه بشي . . .
شايد هم بايد زنداني بشي تا آخر عمرت!
واسه چي ...
"جنايت. . . !"
مي خواي بدوني واسه چي . . . ؟اثر انگشت احساست . . . روي قلبي شكسته پيدا شده. . .!!!


گوزليم گوزلريمه رحم ايله اغلاتما مني
عشقيمين قدريني بيل ايريسينا ساتما مني
من سن جان دميشم باقريمي گان ايلميشم
بو قريبانلرين محملين ساتما مني
خوشگلم به چشمام رحم كنگريه ننداز منو
قدر عشقمو بدون به ديگري نفروش منو
من به تو جان گفتم قلبمو خون كردم
به محفل اين غريبه ها نفروش منو

دونياداكي چوخ گوزه ل شه يي سنه وئرمك ايستيرم .امما سني سنه نجور وئريم
هديه مي خوام بهت بدم كه زيباترين دنيا باشه آخه من خودتو به خودت چه جوري هديه بدم


سنه هر زاديمي وئره بيلمه رم !!!
.
.
.
.

چون سن هر زاديم سان ٬ وارليقيم سان ٬ جانيمسان!!
نمي تونم همه چيمو واست تقديم كنم
.
.
.
.
چون تو همه جي من هستي،همه داراييم هستي، جان من هستي !!



بو گونده، صاباح دا، ئوره گين قدر ياخينين دايام ،اوزونو تنها حيس ايده نده ،اليني ئوره گينه قوي من هميشه اورديام
امروز فردا (هميشه) به اندازه قلبت نزديكتم،زماني كه خودتو تنها حس كردي، دستت و بزار رو قلبت من هميشه اونجا هستم



اينانما كي منه سنين گيمي سئوگيلي يا سنه منيم كيمي سئون تاپيلاجاق !!! هئچ اينانما
باور نكن كه واسه من معشوقي جون تو يا واسه تو عاشقي چون من پيدا خواهد شد!!!ابدا باور نكن


فيكر ايلمه كي يرين دولاجاق ،سندن باشقا بيري منله اولاجاق ،نه منه سنين كيمي بير سئوگي لي نه ده سنه منيم كيمي سئون تاپيلاجاق

فك نكن كسي جايگزين تو خواهد شد،بغير تو كسي با من خواهد بود،نه واسه من معشوقي مث تو خواهد بود و نه واسه تو خاطر خواهي عاشقتر از من پيدا خواهد شد.



گوللرين هاميسي گوزل دير اما سنين قدر گوزل ديير ،مومكوندي سني هامي سئوه امما منيم كيمي سومز!
همگي گلها زيبا هستند اما زيبايي اونا به حد زيبايي تو نيست، ممكنه همه تورو دوس داشته باشند اما به اندازه من عاشقت نيستند!


دونيا هامي يالان اولدي عومور هامي تالان اولدي
منه فقط بو دنبو دونيادا سنين محبتين قالان اولدي
همهء دنيا دروغ شد تموم عمر برباد رفته شد

واسه من از اين دنياي فاني فقط دوست داشتن تو ماندگار شد



شمع اگر يانماسا پروانه دولانماز باشينا

نينسين پروانه عاشيقدي شمعين گوز ياشينا
شمع اگه نسوزه پروانه به دورش نمي گرده

چي كار داري (اينجا به معني ديگري ست شايد تاكيد هست)پروانه عاشق اشك شمعه


كاغاذن آغنا باخ/ سينمين داغنا باخ / گويلون مني ايستسه / محبت داغنا باخ

به سفيدي كاغذ نگا كن/ به كوه سنم نگا كن(پير شدم) / اگه دلتنگ من شدي / به كوه محبت نگا كن


جانيم سوزوم هرسوزوم / سن سيز نجه من دوزوم / جانيم گوزوم ايمانيم / سن سيز نجه دولانيم

جانم سخنم همه سخنانم / بدون تو من چه جوري صبر كنم / جانم چشمم ايمانم / بدون تو من چه جوري زندگي كنم


ساچلارينا بنزتميشم گئجه مي
گل اوزاق گزمه يانيما سئوگيليم
دوداغيندا ايتيرميشم سؤزومو
گولوشونله جانيمي آل سئوگيليم
شبم را به گيسويت تشبيه كردم
دور نرو بيا پيشم سوگليم
در لبهايت حرفم را گم كرده ام
با خنده ات جانم را بگير سوگليم




گؤزلرينه باخماسام
گؤز نه ييمه گرك دير
آديني چكمز اولسام
ديل نه ييمه گرك دير
سؤز نه ييمه گرك دير
سه سيني ائشيتمز اولسام
ياخشي دير بو دنيادا تك اولسام
به چشمانت نگاه نكنم
چشم به چه دردم مي خورد
اسمت را بر زبان نياورم
زبان به چه دردم مي خورد
لغت به چه دردم مي خورد
صدايت را نشنوم
بهتر است كه در دنيا تك و تنها باشم




درديمي دريايه دديم درياي عمان آغلادي.
قبردن باش قوزادي بيچاره لقمان آغلادي.
دردم را به دريا گفتم درياي عمان به حالم گريه كرد.
لقمان از قبر سر براورد و به حالم گريه كرد.




محبت بير بلا شي دور
گيريفتار اولميان بيلمز
زيميستان گورمين بولبول
بهارين قدريني بيلمز
محبت يك درد عظيم هست
اوني كه گرفتار محبت نشده درك نمي كنه
بلبلي كه زمستون نديده
قدر بهارو نمي دونه




تو را بس منتظر ماندم
اوتاندي لحظه لر مندن
بدان من دوستت دارم
اينان بو ياشلي گوزلردن
سفر از تو گذر از تو
فقط يول گوزلماخ مندن
فقط با يك نگاه تو

اوچاردي غصه لر مندن
تو را بس منتظر ماندم
لحظات شرمنده شد از من
بدان من دوستت دارم
باور كن از چشمان ترمن
سفر از تو گذر از تو
فقط منتظر ماندن از من
فقط با يك نگاه تو
غصه ها دور مي شد از من (پرواز مي كرد)



داغدا پائيز اولاندا
ساري سنبل سولاندا
يارا ائلچي گوندررم
اون بئش ياشي دولاندا
زماني كه پاييز قله فرا برسه
زماني كه خوشه هاي زرد گندم پژمرده شه
واسه يارم خاستگار مي فرستم
زماني كه پونزده سالش تموم شه(هي واي)



عزيزيم گؤل آلاندا
ساچا سنبل آلاندا
ياريم ياديما دوشر
اليمه گؤل آلاندا
عزيزم زماني كه گل در دستم هست
زماني كه براي زلف ها دنبال سنبلم
يارم به يادم مي افتد
زماني كه به دستم گل بگيرم



عاشق آدين شيرين دي
فرهاد دوستو شيرين دي
دوست دان دوستا گلن پاي
بئچه بالدان شيرين دي
اي عاشق اسمت شيرين است
دوست فرهاد شيرين است
هديه اي كه از دوست مي رسد
از عسل تازه شيرين است




گؤزوم قالدي او قاشدا
او پيكده او قاشدا
مجنون تك دلي گؤيلوم
گزيري داغدا داشدا
ابروهاي تو چشممو گرفت
قد و قامتت چشممو گرفت
مثل مجنون دل ديوانه ام
سر به كوه بيابان گذاشته



ياريما اولسون سلام
قوي كي دييم بير كلام
ايستييرم من سني
ايسته مني والسلام
سلام به يارم
بزا بگم يك كلام
من تو رو مي خوام
خاطر خواهم باش وسلام



قيزيل گولم در مني
مخمل اوسته سر مني
الله اوزي شاهدي
چوخ ايسترم من سني

گل قرمزم منو بچين
روي مخمل پهنم كن
خدا خودش شاهده
كه من تورو خيلي مي خوام




محبت قوجالماز
عشق آزالماز
دوست دوستان آيرلماز
ياخچليق يرده قالماز
دوست دوستي آتماز
محبت پير شدني نيست
عشق كم شدني نيست
دوست از دوست جدا نميشه
نيكي بي پاسخ نمي مونه
دوست واقعا دوستشو رها نمي نه



اگر بيز ايكيميز ده ياپراق اولساق پاييز فصلينده من سنن تئز يئره دوشه جاغام تا سن دوشنده سني اوز قوجاغيما آليم .
اگر هر دوي ما برگ باشيم با رسيدن پاييز من زودتر از تو خواهم افتا تا زماني كه تو مي افتي تو را به آغوش كشم



گوزلرين دي مني سنه باغلايان
گوزلرين دي گيزلي گيزلي آغلايان
گوزلرين دي يورگيمي داغلايان
مني منن آلان چالان گوزلرين

چشمان تو هست كه مرا وابسته به تو كرده
چشمانت هست كه پنهاني در حال گريه است
چشمانت هست كهقلبم را پاره مي كند
چشمانت هست كه مرا از خود بي خود كرده



دنيا دا منيم تك گوزليم يار سون الماز
ثابت الرم قدروي منجك بيلن الماز
باخما كي جوان سان سنه قيمت وروب عالم
بير گون قوجالارسان سني هيچ دينديرن الماز
تو دنيا مثل من كسي عاشق يار پيدا نمي شه
برايت ثابت مي كنم كه كسي قدر تورا به اندازه من نمي داند
چون جواني طبيعت براي تو ارزش نهاده
روزي مي رسد كه پير ميشوي و بي كس



اولدوز گليب آي اولماز
بهار گليب ياي اولماز
مهربانلار ايچينده
هچ كيم سنه تاي اولماز
هيچگاه ستاره مانند ماه نمي شه
بهار مثل تابستان نمي شه
در جمع مهربانان
كسي همتاي تو نمي شه




یازار : ائشيلداق جمعه 11 فروردین 1391 | باخیش لار (0)

توركي ديلينده گوزل سوزلر و قيسا پياملار-فلسفي سوزلر

+0 به یه ن

بؤلوم : يامجيكلار(اس ام اس لر)



توركي ديلينده گوزل سوزلر و قيسا پياملار-فلسفي سوزلر
ييغان ائشيلداق (م.ر.خ)


ياشاييش بير جدولدي كي هر كيمسه اونو قورتارسا جاييزه سي اؤلومدي!

زندگي جدولي ست كه هركس آن را تمام كرد جايزه اش مرگ است.



تكجه بير يول بهشته ساري وار كي يئرده اونا سئوگي(عشق) دئييرلر.
تنها يك راه به سوي بهشت وجود دارد كه روي زمين به آن راه عشق مي گويند



اَير يوخارييا قالخابيلميرسن بير آلما اول تا يئره دوشماقينلا يئني بير فيكر يوخاري يا گئتسين.
اگر نمي تواني به مراتب بالا دست يابي،يك سيب باش كه با افتادنت انديشه اي نو بالا رود (شكل بگيرد)



لاپ بويوك و شيرين ايشتيباه عاشق اولماق دير اوندا كي گرك عاشيق اولماياسان
و لاپ بويوك و آجي ايشتيباه عاشيق اولماماقدير او زامان كي گرك عاشق اولاسان.
بزرگترين و شيرينترين اشتباه عاشق شدن است زماني كه نبايد عاشق شوي
و بزرگترين و تلخترين اشتباه عاشق نشدن است زماني كه بايد عاشق شوي



بير قورباغا دان كي قويودا ياشاييردي سوروشدولار گوي(گوك) ندير؟
دئدي:بير دانا (گوي)آبي گيرده نه!
از قورباغه اي كه در چاه زندگي مي كرد پرسيدند آسمان چيست؟
قورباغه گفت:دايره اي آبي رنگ



يوللار دووماندير گوزدن اووزاقلاشما..............
مفهوم: جاده هاي زندگي مه الود است ازديدگانم دورنشوي



ايگيد بير دفعه اؤلسه ، قورخاق مين دفعه اؤلر.

فردسلحشور و دلير يك بار مي ميرد ، ترسو هزار بار.

یازار : ائشيلداق جمعه 11 فروردین 1391 | باخیش لار (0)

بؤلومه گوره

+0 به یه ن

بؤلوم : يامجيكلار(اس ام اس لر)

توركي ديلينده گوزل سوزلر و قيسا پياملار
ييغان ائشيلداق (م.ر.خ)
جملات زيبا و پيام هاي كوتاه تركي






ترجمه اس ام اس هابه شرطي كه از زيبايي اس ام اس اصلي نكاهد براي آشنايي كاربران با زبان نوشتاري و محاوره اي توركي آورده خواهد شد براي درك معناي ساير اس ام اس ها به مطالب آموزشي مراجعه نماييد.

ارسالهاي عربي فارسي از لحاظ قواعد نوشتاري صحيح نمي باشند اما در ارسالهاي لاتين سعي خواهيم كرد ارسالها مطابق با اصول نگارشي باشند.

یازار : ائشيلداق جمعه 11 فروردین 1391 | باخیش لار (0)

بررسي پسوند تركي «تگين » در تاريخ بيهقي

+0 به یه ن

بؤلوم : آنا ديليميز حقينده مقاله لر

بررسي پسوند تركي «تگين » در تاريخ بيهقي

حسين آرمين

دانشجوي كارشناسي ارشد زبان و ادبيّات فارسي دانشگاه آزاد اسلامي، واحد شبستر

چكيده:


در كتاب تاريخ بيهقي اثر ارز شمند ابوالفضل بيهقي كلمات تركي متعددي به كار رفته است. يكي از اين كلمات كه در نا مها و القاب در تركيب با كلمات تركي و فارسي مشاهده م يشود، «تگين » است. در اين مقاله كلم هي «تكين » كه در گويش آذربايجاني كاربرد دارد بررسي و اثبات شده كه اين واژه با كلم هي «تگين » كه كلم هاي تركي م يباشد، متفاوت است و سعي شده معني «تگين » با توجه به اي نكه از اضداد است به صورت واضح در تركيب
با كلمات ديگر بيان گردد و هر دو جزء القاب بررسي و ريشه شناسي شود.


واژگان كليدي: تگين، تاريخ بيهقي، ابولفضل بيهقي، القاب تركي، غزنويان

با تشكر از جناب آقاي حسين آرمين و www.SID.ir


1-مقدّمه
تاريخ بيهقي اثر ابوالفضل بيهقي منشي و دبير دوره ي غزنويان است كه نه تنها از نظر تاريخي بلكه از زواياي ديگر داراي امتيازات بالايي است. اين كتاب با توجه به ارائه تاريخ دوره ي غزنويان داراي اسم ها و القاب تركي بسياري است. در اين كتاب بيش از بيست اسم و لقب با كلم هي «تگين » تركيب شده است. اين مسأله باعث شده تا برخي جزء دوم اين القاب را كه مختوم به «تگين » هستند با كلمه «تكين » در گويش آذربايجاني كه به معني «مثل و مانند » است اشتباه گرفته و كليه ي اين القاب را در اين كتاب اشتباه معني و ريشه شناسي كنند.
در فرهنگ بزرگ سخن كلمه «تگين » كلمه اي تركي عنوان شده و در معني آن چنين آمده:

-1« دلاور: پهلوان، دگر باره گفت اي بزرگان چين/تگينيان و شاهان و گردان چين)دقيقي( 2- غلام: بر آزادگا نكب ر داري وليكن/ينال و تگين را ينال و تگيني )ناصرخسرو( »)انوري، ج 3، 1864 : 1381 (.
در فرهنگ جامع فارسي به تركي استانبولي هم معني اين كلمه پهلوان و نترس
آمده است.
در فرهنگ آذربايجاني- فارسي معني كلمه «تكين » چنين آمده:
«تكين )تاكين(: 1- مثل، شبيه، آي تكين اوز )صورت ماه(، 2- تا، صاباحا تكين دؤزرم
)تا فردا صبر م يكنم( » )بهزادي، 415 : 1383 (.
در كتب لغات ترك «تكين » نيامده و آنچه در كتب تاريخي به صورت «تكين » آمده
اشتباه نسخ است و «تگين » صحيح تر است.
در اين تحقيق علاوه بر جزء دوم، جزء اول اين القاب با راهنماي يهاي استاد فرهيخته ي تاريخ جناب آقاي دكتر آلياري معني و ريشه شناسي شده است. محدود هي اين تحقيق كتاب تاريخ بيهقي بوده است


2-بحث و بررسي
-1-2 تگين:
«تگين ) tigin يا tegin ( لغتي تركي است، در اصل به معني «بنده » بوده و سپس آن را با الحاق نام يكي از مرغان شكاري يا درندگان، به عنوان لقب پسران خاقان ترك به كار برد هاند؛ مانند: «چغري تگين Čeqri tigin( » ( و تنگاتگين ) tonga tigin ( كه«چغري » به معني مرغ شكاري چرغ است و «تنگا » به معني حيوان درنده ببر. » )كربلائي،
ج 2، 596 : 1383 (
«تگين » علاوه بر معني بنده معاني امير، رئيس و بزرگ را مي رساند كه ما اين معاني را در تركيب «سوباشي تگين » م يبينيم. پس اين كلمه از اضداد است. آقاي قيام الدي نراعي در مقاله اي كه در كتاب يادنامه ي بيهقي چاپ شده تگين را فقط در معاني پهلوان و قهرمان آورده اند. همچنين آقاي دكتر جواد هيأت هم تگين را به معني شاهزاده دانسته و به معني بنده صحيح نمي داند. )ر.ك. هيأت، 188 : 1371 (
در تاريخ بيهقي اسم «تگين » بدون تركيب با كلمه اي ديگر به صور تهاي «تگين جيلمي « ،» تگين سقلابي » و «تگين جام هدار » به كار رفته است كه به نظر م يآيد در هر سه واژه «تگين » لقب و در معني رئيس باشد:
«و من وي را ديدم بر سر سرگين داني افگنده در جوار كوشك عدناني كه آن را سكين گوين د و تگين سقلابي پرد هدار بر وي موكل. » )بيهقي، ج 3، 920 : 1386 (
سَقلابي را استاد خطيب رهبر، در حواشي كتاب نام ولايتي از روم دانسته است. ذيل كلمه سقلاب در لغتنامه مرحوم دهخدا چنين آمده است:
«سَقلاب ولايتي است از تركستان به منتهاي بلاد شمالي قريب روم. مردم آ نجا سرخ رنگ باشند و با ضم خطاست. ولايتي است از روم و به اين معني به جاي حرف اول صادب ينقطه هم به نظر آمده است. » )دهخدا، ج 11 ، 13683 : 1377 (
«و در ساعت تگين جيلمي را كه سواري مبارز و دلير بود و تاقشيان او داشتي با پانصد غلام سرايي آسوده و پانصد خي لتاش گسيل كرد. » )بيهقي، ج 3، 935 : 1386 (
«گفته بود بدان وقت كه امير عراق معّزالدّوله تگين جامه دار را به سالاري لشكر فرستاد. » )همان، ج 2: 637 (
هم چنين در مورد اسم ولايتي بنام «تگين آباد » كه در تاريخ بيهقي هم آمده اين نظر مي تواند صادق باشد يعني تگين آباد را مي توان معادل «امير آباد » يا «شاه آباد » نيز گرفت.
«نبشتند بندگان از تگين آباد روز دوشنبه سوم شوّال از احوال لشكر منصور كه امروز
اينجا مقيمند. » )همان، ج 1: 3(
در حواشي دكتر فياض تگين آباد نام شهري در محل قندهار بيان شده است.

2-2 آلتون تگين:
آلتون در تركي به معني زر و طلا است و علاوه بر اين اسم، اسم مركب «آلتون تاش » نيز در تاريخ بيهقي آمده است.
«آلتون: طلا بود كه به عربي ذهب و به فارسي زر گويند. » )استرآبادي، 26 : 1374 ( مي توان معادل فارسي «آلتون تگين » را «امير طلا » يا «بند هي طلا » بيان كرد.
«و حاجبش را، آلتون تگين، اميرك با خود يار كرد تا بگفت كه ناچار ببايد رفت. »
)بيهقي، ج 1، 274 : 1386 (

-3-2 آي تگين:
«و با يتگين حاجب و آ يتگين شرابدار و قلباق و هندوان و بيش تر مقدّمان محمودي اين را سخت كارهند » )همان، ج 2: 647 (
«آي » به معني ماه است و علاوه بر اسم مركب «آيتگين » كه معادل آن در فارسي «امير ماه » مي باشد اس مهاي ديگر تركي مانند «آي خان » كه از خوانين ترك بو د و «آي دوغمش » از اسامي رجال ترك را مي توان مثال زد.

-4-2 ارتگين:
د ر تاريخ بيهقي از دو شخصيت به نام «ارتگين » نام برده شده است: « و ديگر درآخر وزارت امير مودود در باب ارتگين كه خواهر او را داشت، سخني چند
گفت تا اين ترك از وي بيازرد. » )بيهقي، ج 2، 512 : 1386 (
«و ارتگين حاجب سراي را خلعتي فرمود فاخر. » )همان، ج 3: 934 (
«واژ هي «ار » در اوايل بعضي از اسامي رجال ترك مستعمل و در آن ها معني فتوت و شجاعت مقصود است، چنان كه «ارطغرل » در عمود سلسله سلاطين عثماني و نام يكي از پسران يلديرم بايزيد، «ارتاش » و «ارديوانه » از آل ذوالقدر، «ارتنا » از حكمرانان آناطولي. »
)كربلائي تبريزي، ج 1، 607 : 1383 (
«ارتگين: ار مرد ، تگين‌ قهرمان؛ مرد قهرمان. » )راعي، 190 : 1349 ( «ار: 1- شوهر 2- مرد، جوان مرد » )بهزادي، 158 : 1388 (
با توجه به آ نچه در روضات الجنان آمده و اين كه كلم هي « ار » علاوه بر معني مرد در تركيبي كه به عنوان لقب به كار مي رفته معني جوا نمردي و فتوت را مي رساند، پس م يتوان «ارتگين » را امير جوا نمرد يا بند هي جوا نمرد معني كرد.

-5-2 الب تگين:
درتاريخ بيهقي از چهار شخصيت با نام الب تگين سخن رفته است كه در نسخه ي چاپي استاد خطيب رهبر، الب تگين)حاجب بزرگ و سپاه سالار سامانيان( يك بار به صورت «الب تگين » و دو بار به صورت «الپ تگين » آمده است. نظر ب ر اين است «الب » همان «آلپ » به معني پهلوان مي باشد و اين دوگانه نويسي مربوط به نسخ است.
«آلپ: به معني پهلوان و بهادر آلپ لار جمع آن است. » )استرآبادي، 25 : 1374 ( «از ابتداي كودكي وي تا آنگاه كه به سراي الب تگين افتاد، حاجب بزرگ و سپاه سالار سامانيان، و كارهاي درش تكه بر وي بگذشت. » )بيهقي، : ج 1،141 : 1386 ( «پيش از آن كه من به سراي الپ تگين افتادم. » )همان: 248 (
پس مي توان معادل فارسي «آلپ تگين » را امير پهلوان يا بند هي پهلوان بيان كرد.


-6-2 با يتگين و بگ تگين:
در تاريخ بيهقي از سه شخصيت با نام «باي تگين » كه باي تگين )غلام بونصر(،باي تگين )حاجب( و باي تگين )زمين داوري( مي باشند، سخن رفته است:
«و اين باي تگين زمين داوري، بدان وقت كه امير محمود سيستان بست د و خلفبرافتاد. » )همان: 166 (
كربلايي تبريزي جزء اول اين واژه را معادل «بك » و به معني بزرگ و امير گرفته است:
«بك، باك، بيك، بيگ، باي، بي: بزرگ، امير، حاكم، سردار، صاحب ... » )كربلائي
تبريزي، ج 2، 575 : 1383 (
مي توان از اس مهاي مركب ديگر با «باي » واژه هاي « باي دُغموش » و « باي دوغان »را مثال زد.
با توضيحات بالا و ه ممعني بودن «باي » و «بگ » م يتوان اسم مركب «ب گتگين » راكه درتاريخ بيهقي هم آمده ه ممعني و هم ريشه با «باي تگين » دانست. «باي » و «بگ »به معني بزرگ مي باشند و اسم هاي «ب گتگين » و «باي تگين » به معني امير بزرگ است.در تاريخ بيهقي از چهار شخصيت با نام هاي بگ تگين)حاجب(، بگ تگين)آبدار(،بگ تگين)چوگاندار محمودي( و بگ تگين)مرغابي( سخن رفته است.
«و بنده بگ تگين حاجب با خيل خويش و پانصد سواره خياره در پاي قلعت است. »)بيهقي، ج 1، 4: 1386 (
از اسم هاي ديگري كه مركب با «بگ » است مي توان به بگ تغدي كه در كتاب تاريخ بيهقي نام شخصيتي است كه سالار و حاجب است و بگ توزون اشاره كرد. البته بايد توجه داشت باي در ديوان لغات التر ك به معني ثروتمند و دارا هم آمده است و آقاي قيام الدين راعي باتگين را به معني قهرمان ثروتمند آورده است:
«باي ) bay (: دارا و ثروتمند » )كاشغري، 506 : 1386 (

-7-2 بغراتگين:
بغراتگين نام پسر و وليعهد قدرخان است. البته نام اين شخص به صورت «بغراخان » هم آمده است و نشا نگر اين نكته است كه «تگين » و «خان » در ميان تركان داراي معاني نزديكي بوده است:
«و ديگر وديعت از فرزندان امير فرزند بغراتگين كه ولي عهد است. » )بيهقي، ج 1، )1386 :261
«بغرا بضم اول و سكون ثاني درست است. » )كربلائي تبريزي، ج 2، 554 : 1383 (
بغرا )هارون بغرا الثاني( هم نام پدر و هم نام پسر )يوسف قدر الاول( قدرخان از ملوكآل افراسياب )قره خانيان( بوده است و درتاريخ وصاف از آ نها سخن رفته است كه نويسند هي كتاب مذكور اين مطلب را از كتاب الكامل في التاريخ ابن الأثير آورده است:
قضا اوجِ قدرِ قدرخان شكست به بند فنا دست خاقان ببست
قرا خان و ايلك چو بغرا گذشت تو گويي كه بادي به صحرا گذشت
دركتب لغت تركي بغرا را هم چنين نام آشي دانسته اند و به صورت افسانه، ايجاد آن را به بغراخان نسبت داده اند. در تركيب «بغراتگين »، بغرا به معني شتر نر درست تر است و معادل فارسي آن «امير مانند شتر نر » است.

-8-2 بلگاتگين:
در تاريخ بيهقي زماني كه امير علي قريب با بونصر مشكان درد دل م يكند از شخصي به نام بلگاتگين از حاجبان امير مسعود غزنوي نام م يبرد. نام وي دوبار در اين كتاب آمده است:
«و بلگاتگين حاجب و گروهي ديگر كه نه زنانند و نه مردان. » )بيهقي، ج 1، 43 : 1386 ( «بلگا » همان «بلكا » است، همان طور كه «تگين » را در بسياري جاها «تكين » آورده اند. دكتر حسن انوري در كتاب اصطلاحات ديواني دور هي غزنوي و سلجوقي خود ذيل كلمه ي بلكا چنين آورده است:
«عنوان و سمتي است كه تر كها به امراي خود م يداد هاند و معني آن حافظ و پاسبان است و در بسياري كتب و منشآت قديم عنوان بلكا با اين تركيبات ملاحظه مي شود:
ايناج بلكا، اينانج قتلغ بلكا و الغ بلكا و نيز بلكاتگين يكي از امراي سلطان مسعود غزنوي بوده است و شرح حال او در تاريخ بيهقي مسطور است و بلكابك در اين شعر سوزني سمرقندي آمده است:
قدرت آل نوح بلكابك/ ز اقتدار قدر طغان خان است » )سوزني سمرقندي ، نقل از: انوري، 239 : 1373 (
پس مي توان معادل فارسي «بلگاتگين » را امير پاسبان بيان كرد و اين معني متناسب است با لقب «بلگاتگين » كه يكي از حاجبان سلطان مسعود غزنوي بوده است.

-9-2 بوري تگين:
در تاريخ بيهقي بارها نام «بوري تگين » آمده است:
« و حديث بور يتگين پسر ايلگ ماضي، مردي است مهترزاده و چون او مردمان، ما را امروز به كار است » )بيهقي، ج 2، 492 : 1386 (
درتوضيح كلم هي بوري تگين استاد خطيب رهبر آورده است: «همان ابراهيم پسر ايلگ ماضي است. » )همان، ج 3: 1006 (
بررسي پسوند تركي «تگين » در تاريخ بيهقي / 15
از اين توضيح و توضيحي كه در رابطه با «ايلگ » آمده است مشخص مي شود نام يكي از پسران ايلگ موسس ايلگ خانيان )آل افراسياب(، ابراهيم مي باشد كه لقب وي «بوري تگين » بوده است.
«بوري گرگ بود كه آن را به عربي ذئب نامند و به تركي رومي نفير باشد كه آن را نوازند و به زبان گرجي نان و به هندي بدره و هميان زر را گويند. » )استرآبادي، 86 : )1374
همچنين در تركي قاوُرد را گرگ گفته اند كه در لقبِ مؤسس سلجوقيان كرمان_ قره ارسلان قاورد_ وجود دارد. همان طور كه در اول مقاله آمد، گاه پسوند تگين را با نام يكي از مرغان شكاري يا درندگان به عنوان لقب پسران ترك به كار برد هاند. پس «بوريكه لقب وي «بوري تگين » بوده است.
«بوري گرگ بود كه آن را به عربي ذئب نامند و به تركي رومي نفير باشد كه آن را نوازند و به زبان گرجي نان و به هندي بدره و هميان زر را گويند. » )استرآبادي، 86 : )1374
همچنين در تركي قاوُرد را گرگ گفته اند كه در لقبِ مؤسس سلجوقيان كرمان_ قره ارسلان قاورد_ وجود دارد. همان طور كه در اول مقاله آمد، گاه پسوند تگين را با نام يكي از مرغان شكاري يا درندگان به عنوان لقب پسران ترك به كار برد هاند. پس «بوري » در معني گرگ و «بوري تگين » در معني «امير مانند گرگ » صحيح به نظر مي آيد.

-10-2 پورتگين:
در بعضي جاها «بورتگين » نيز آمده ولي به نظر م يرسد در اصل اين لقب بايد «پورتگين » باشد و هيچ مناسبتي با «بوري تگين » ندارد. استاد فياض در حواشي تاريخ بيهقي در توضيح كلمه «بورتگين » چنين آورده است:
«اگر نسخه ها درست باشد بايد گفت كه اين بورتگين ديگري است غير از آن بورتگين يا بوري تگين مذكور قبل و چنان كه از فحواي كلام برمي آيد يكي از غلامان يا اشخاص گريخته از مسعود باشد مانند بقيه ي مذكوران در متن. » )بيهقي، ج 3، 1022 : 1386 (
«و بورتگين بر جنگ بيش تر نيرو م يكرد و آ نچه گريختگان اين جاي ياند. » )همان، ج 3: 901 (
«بور » در كتب لغات ترك در معاني شخص ناتوان و اسب طلايي و رنگي مابين زرد و قرمز آمده است.
و «پور » واژه اي فارسي است كه تركيب آن با «تگين » صحيح تر به نظر مي رسد يعني اسمي كه جزء اول آن فارسي و جزء دوم آن تركي است و در معني اميرفرزند مي باشد. نظر دكتر آلياري نيز بر اين است كه «بور » در تركيب «بورتگين » همان «پور » است.


-11-2 خمارتگين:
از دو شخص با نام هاي «خمارتگين ترشك » و «خمارتگين قرآن خوان » در تاريخ بيهقي سخن رفته است و به نام پلي نيز به نام «پل خمارتگين » اشاره شده است و يك اسم تركيبي با خمار با عنوان «خمارتاش » هم آمده است:
«و حاجب سرائي ابله گون هيي كه او را خمار تگين ترشك گفتندي. » )همان، ج 2: 659 ( «و غلامي است مقدّمِ ايشا نكه او را خمارتگين قرآن خوان گويند و بنده پرورده است او را. » )همان، ج 2: 740 (
همچنين در قسم تهاي ترك زبان ايران و در جمهوري آذربايجان «خمار » نامي برايخانم هاست.م يتوان گفت معادل فارسي «خمارتگين »، بنده ي مست يا امير مست است.

-12-2 ساوتگين:
«وآخر الب تگين بخاري و خمارتاش شرابي و ساوتگين خاني را كه سالاران بودند وفساد ايشان انگيختند بگرفتند. » )همان، ج 1: 261 (در فرهنگ سخن «ساو » در معاني باج، خراج، خالص و طلاي خالص آمده است:
«ساو: تويجو ) toygu (، تالان ) talan ( )باج( ... » )شاه مرسي، 554 : 1388 (پس ساوتگين مي تواند به معني امير خراج باشد.

-13-2 سباشي تگين:
«سباشي » يا «سوباشي » مقامي نظامي بوده است چنا نكه در تاريخ بيهقي به صورت «سباشي » و بدون تركيب با «تگين » هم آمده است:
«بدان وقت كه از بخارا لشكرهاي ايلگ و سُباشي تگين بيامد. » )همان، ج 3: 882 ( دكتر حسن انوري ذيل كلم هي «سوباشي » چنين آورده است:
«در تاريخ بيهقي به صورت لقب يا اسم )امير حاجب سباشي( و در سيرالملوك هم چون عنوان شغلي به كار رفته است، آن جا كه گويد: اين نامه به دست يك سوباشي باده غلام خوارزم فرستاد. خوارزمي در مفاتيح العلوم سباشي را به صاحب جيش و فرمانده لشكر معني كرده است و هندوشاه نخجواني به لشكركش معني كرده است و نوشته است پادشاه تركستان به سلجوق جد سلجوقيان لقب سوباشي داد. » )انوري، 134 : 1373 (
استرآبادي معني سوباشي را شحنه و داروغه نوشته است. به نظر مي آيد اين كلمه در زمان وي به اين سمت اطلاق مي شده، ولي در دوره ي غزنويان با توجه به شواهد تاريخي سمتي لشكري درست تر مي باشد و در دوره ي سلجوقيان به مفهوم فرماند هي قوا صحيح است. بنابراين چون سوباشي اسم مقامي بوده است، م يتوان «سوباشي تگين » را به «امير سوباشي » يا با در نظر گرفتن معني خود كلمه «سوباشي » به «اميرلشكر » و «فرمانده ي قوا » معني كرد.

-14-2 سبك تگين:
نام پدر محمود غزنوي است و به ضم اول و دوم درست است و بارها در تاريخ بيهقي آمده است:
«و آن افاضل كه تاريخ امير عادل سبكتگين را براندند. » )بيهقي، ج 1، 149 : 1386 ( استرآبادي در بيان معاني «سوبوك » و «سب كتگين » آورده است: «سوبوك قلم پايين پا را نامند و مجازاً پي را گويند. » )استرآبادي، 171 : 1374 (
«سبك تگين نام پدر پادشاهي است كه او را محمود سبك تگين م يگفتند و معني تركيبي آن نيك قدم است، زيرا كه به لغت مغوليه سوبوك به معني پي و پا و تكين به معني نيكو و نيكو صورت بود. » )همان: 171 ( استرآبادي كتاب خود را بعد از ورود مغول به ايران نوشته است پس «سوبوك » را لغتي مغولي دانسته و معني خاصي براي آن بيان كرده است. به عقيد هي او معني «سوبوك » «دوست داشتني » است و تركيب آن با «تگين » معني بنده يا امير دوست داشتني را م يدهد.

-15-2 قراتگين:
از شخصي به نام عبدالله قراتگين در تاريخ بيهقي نام برده شده است: «و با عاجزي چون عبدالله قراتگين سر وكار داشت، چون نام اريارق بشنيد و دانست كه مردي با دندان آمد. » )بيهقي، ج 2، 418 : 1386 ( استاد خطيب رهبر در حاشيه ي كتاب آورده است: «سالار غازيان بود كه قاضي شيراز مي خواست وي سالار هندوستان شود. » )همان: 539 ( واژه ي «قرا » با اسم ها و القاب متنوع ديگر تركي و غير تركي تر يكب شده و از اين ره گذر تر يكباتي مانند «قرايوسف « ،» قراارسلان « ،» قراخانيان » و «قرامحمد » به وجود آمده است. اين كلمه داراي معاني گوناگوني است. يكي از فرهن گهايي كه به صورت كامل معاني قره را آورده فرهنگ تركي لاروس است. براي همين قسمتي از متن اصلي اين فرهنگ و ترجمه ي آن را در زير مي آوريم:
"Kara kelımesı Altay kavımlerınde, özellıkle Türkler arasında
çeşıtlı anlamlarda kullanılmıştır: kara, çınlılerle olduğu gıbı dört
renkten (kara, kızıl, gök, ak) bırı olarak kuzey yönünü belırtır.
Büyüklük, yükseklık anlamı verır : karahan, kara ordu, kara
koyunlu, kara hazar, kara kalpak, kara yoluk bırleşmelarında
buyuk.
Baş anlamlarında kullanılmıştır. Kara Tımur, kara Hasan, kara
Yusuf, karaman bırleşmelerınde de gözüpek, cesur anlamına
kullanıldıgı görülür.
Karasu, karaçay bırleşmelerı ıse suyun bol ve gür olduğuna
ışarettır.” (larousse,1981 ,vol 6 : 916).
ترجمه: «كلمه كارا )قره، قارا( در ميان مردم قوم آلتاي ب هخصوص در ميان ترك ها بهمعاني گوناگوني به كار م يرود. قرا هم چنان در ميان چينيان وجود دارد، يكي از چهار رنگ )سياه، قرمز، كبود، سفيد( است و سمت شمال را نشان م يدهد. مفهوم بزرگي، بلندي مي دهد: در تركيبات قراخان )خان بزرگ(، قرا لشكر )لشكر بزرگ(، قره قويونلو، قرا خزر، قرا كلاه )كلاه بزرگ(، قراجاده )جاده بزرگ( به معني بزرگ است.
در القاب به كار م يرفته است. در تركيبات قراتيمور، قرا حسن، قرايوسف، قرا من)قهرمان( به معني بي باك و شجاع به كار رفته است. در تركيبات قراآب )آب انبوه( و قراچاي نيز اشاره به زيادي آب و تندي آب است. » قرا )قره( در ديوان لغات الترك كاشغري به دو معني سياه و بزرگ آمده است: «قرا qara : سياه و بزرگ. به خان هاي خاقانيه اين لقب را م يدهند مانند بغرا قرا خان boğra qara xaqan كه خود داستاني دارد » )كاشغري، 533 : 1388 ( در فرهنگ شا همرسي از معاني متفاوتي كه براي كلمه ي «بزرگ » آورده شده است يكي هم «قارا »qara است:
«بزرگ: ... قارا Qara ، بيگ »... Bəy )زارع شاه مرسي، 172 : 1388 ( هما نگونه ك‌ه مي بينيم كلمه «قره » در معاني زيادي به كار رفته است. در تركيب اين كلمه با اسمي ديگر به صورت لقب، بعيد است در معني سياه به كار رفته باشد. به نظر مي آيد در القاب يكي از معاني بزرگ، بلند و شجاع صحي حتر است. پس تركيب «قراتگين »
به معني امير بزرگ يا امير شجاع است. آقاي قيام الدين راعي قراتگين را به معني قهرمان سياه و قراچولي را به معني بيابان تاريك آورده اند.

-16-2 علي تگين:
در تاريخ بيهقي بسيار از «علي تگين » كه از دشمنان غزنويان بود، نام برده شده است:
«رسولي نامزد كرد تا نزديك علي تگين رود. » )بيهقي، ج 1، 56 : 1386 ( تركيب «تگين » با كلم هاي عربي به عنوان لقب، در آن دوره در ماوراء النهر محتملاً حكايت از رسيدن دين اسلام و پذيرش آن توسط قوم آل افراسياب مي باشد. دكتر آلياري در مقاله اي سندي از رواج اسلام در ميان اين قوم آورده اند: « منابع متفق القولند كه امير اسماعيل سامانيدر سال 280 قمري با كاميابي شمال ماوراءالنهر را از عناصر چپاو لگر پاك سازي نمود و شهر طراز را به متصرفاتش اضافه كرد. اشاره شده كه كليساي نسطوري شهر به فرمان امير به مسجدجامع مبدل گرديد. حركات صحيح نظامي او بود كه راه را براي مبلغين اسلامي باز نمود تا در دشت هاي آسياي ميانه به ترويج آئين اسلام دست يازند. از آن جمله مي توان به يكي از سيما هاي درخشان اشاره كرد؛ يعني به ابوالحسن كلماتي كه اهل نيشابور بود و در ميان تركان قر هخاني )آل افراسياب( به تبليغات دامنه داري به سود اين عهد اسلام دست زد و در اين زمينه اقدامات جالبي به عمل آورد. » )آلياري، 3: )1383


-17-2 آسيغ تگين:
اين لقب در متن تاريخ بيهقي نيامده ولي استاد خطيب رهبر در حواشي لقب حاجب و سپاه سالار خراسان را آسي غتگين آورده است. آسيغ را استرآبادي لغتي تركي دانسته و نفع و فايده معني كرده است، ولي به نظر مي آيد «آسيغ » در تركيب «آسيغ تگين » معني خاصي ندارد و اسم خاص است.
-18-2 قتلغ تگين:
دركتاب تاريخ بيهقي از دو شخصيت با نام «قتلغ تگين » نام برده شده است: يكي «قتلغ تگين بهشتي » حاجب مسعود غزنوي در ايام اقامت در هرات و ديگر «قتلغ تگين » حاجب بونصر. ه مچنين نام غلام سبكتگين هم «قتلغ » بوده است:
«و سبيل قتلغ تگين حاجب بهشتي آن است كه برين فرمان كار كند. » )بيهقي، 1ج، )1386 :174
«قوتلوغ: يعني مبارك و با ميمنت » )استرآبادي، 212 : 1374 ( مي توان تركيب «قتلغ تگين » را كه با ضمه ي اول و دوم صحيح است، «امير مبارك » معني كرد. آقاي قيام الدين راعي اين لقب را به معني قهرمان مسعود آورده است.

-19-2 شارتگين:
«و محمد پسر حاجب طغان و محمد شارتگين و لشكرستان ديلم و احمد ارسلان خازن و... » )بيهقي، ج 1، 253 : 1386 ( شار به معني نوعي روباه و شغال آمده است: «شار: »Ĉakal )صالح پور، 665 : 1370 (
با توجه به تركيب اسم هاي حيوانات درنده و مرغان شكاري با «تگين » بعيد به نظر نمي رسد كه در تركيب «شارتگين » شار به معني شغال باشد.
«شار » لقبي است كه در افغانستان به امراي غرجستان داده بودند. ه مچنين در لغت نام هي مرحوم دهخدا ذيل كلم هي غرجستان چنين آمده است:
«ولايتي است كه راه هرات در مغرب و غور در مشرق وي و مروالروذ در شمال و غزنه در جنوب آن است و عنوان پادشاه اين ناحيت در قديم «شار » بود. اكنون اين ناحيه در افغانستان است. )حواشي برهان قاطع، چ معين( ... حكام غرجستان را شار م يخواندند )تاريخ گزيده ص »... )397 )دهخدا، ج 11 ، 16644 : 1377 (


-20-2 موسي تگين:
 «و ديگر روز رسولي رسيد از پسران علي تگين اوكا لقب، نام وي موسي تگين، و
دانش مندي سمرقندي. » )بيهقي، ج 2، 427 : 1386 ( آن چنان كه در تاريخ بيهقي آمده موسي تگين نام شخصي فقيه بوده كه لقب وي اوكا بوده است. دكتر فياض در حواشي خود بر تاريخ بيهقي از ديوان لغات الترك معني «اوكا » يا «اُگا » را بسيار خردمند آورده است.

-21-2 نوش تگين:
در تاريخ بيهقي از چند شخصيت با نام نوش تگين سخن رفته است. در اين كتاب و كتب ديگر نوش تگين به صورت أنو شتگين هم آمده است. آن چه از صفحات تاريخ بيهقي در مورد اشخاصي كه به نام نو شتگين معروف بودند به دست مي آيد اين است كه اين اشخاص در مناصبي مانند تصدي امور چوگان بازي، حاجبي، خاصه خادمي، نگهبان نوبتي، والي و سپاه سالاري كرمان، آخر سالاري، دوا تداري و وال يگري دمشق بوده اند.
نوش در فرهنگ سخن در معاني گوارا باد، هر چيز ملايم و ايجاد كننده ي خوشي و لذت، عسل، پادزهر، شراب، نقل و شيريني كه مزه شراب م يكنند، بي مرگي؛ زندگي و... آمده است. محتملاً معني نوش در تركيب «نوش تگين » ب يمرگي و زندگي است.
نوش «از اوستايي ) anaša ( و پهلوي ) anošak ( است و خود مركب از دو جزء )ان/ ana : پيشوند نفي در پارسي باستان، اوستايي و پهلوي( و ) اوشه/ uša : مرگ( كه در شاهنامه به صورت )هوش( و به همان معني ديده مي شود. » )آيدنلو، 1388:122 ( پس نوش تگين يا انوش تگين به معني امير بي مرگ و جاويد است.

-22-2 يغان تگين:
«از جانب ما نامزد يغا نتگين بود پسر قدرخان كه درين روزگار او را بغراخان م يگفتند. » )بيهقي، ج 1، 243 : 1368 ( استاد خطيب رهبر در حواشي كتاب آورد ه است: «مرحوم دكتر فياض در تعليقات چاپ سال 1324 تاريخ بيهقي صفحه 703 نوشته اند: «يغان در تركي به معني فيل است و با نام ارسلان )شير( و بغرا )شتر نر( مناسبت دارد. » )همان: 363 ( -23-2 ينال تگين: «چون بوعليِ حاجب و بگ تگين مرغابي و ينا لتگين و محمد پسر حاجب طغان و... » )همان: 253 ( همچنين سواران شخصي به نام «ابراهيم ينال » را «يناليان » م يگفتند. دكترآلياري «ينال » را به تقديم ياء بر نون صحيح و معني آن را «سر و رئيس » مي داند، در
حالي كه پروفسور راورتي به تقديم نون بر ياء صحيح دانسته كه خطاست.
«اِنال inal : به جواني اطلاق مي شود كه مادرش «خاتون ترك » )و داراي اصل ونسب( ولي پدرش از عامه ي مردم باشد و پدرش اصل است. » )كاشغري، 133 : 1383 ( با توجه به آن چه در فرهنگ سخن در معني ينال آمده به ظاهر كلمه ينال هم به مانند تگين از اضداد مي باشد و در دو معني سردار و غلام آمده است:
«ينال -1 ... yanāl سردار، رئيس، به ويژه سردار ترك نژاد: بر آزادگان كبرداري وليكن/ينال و تگين ر ا ينال و تگيني )ناصرخسرو، 16 ( زشت بود بودن آزاده را/بنده ي طوغان و عيال ينال )ناصرخسرو، 348 ( 2- غلام، برده: بر آزادگان كبر داري وليكن ... » )انوري، ج 8، 8581 : 1382 ( به احتمال زياد واژه هاي «تگين » و «ينال » ه مچنان كه در حواشي كتاب روضات الجنان آمده و در ديوان لغات الترك اشاره شده دگرگوني معنايي داشته است؛ يعني در دوره اي به يك معني به كار م يرفته و در دوره ي ديگر معناي آن ها تغيير يافته است.
البته القاب و اس مهاي ديگري كه با «تگين » تركيب يافت هاند وجود دارد و در ديگر كتب تاريخي آمده است ولي چون محدوده ي تحقيق كتاب تاريخ بيهقي بوده به اين اندازه اكتفا مي شود.

نتيجه گيري

كلمه «تگين » كلمه اي تركي است و با كلمه «تكين » در گويش آذربايجاني كاملاً متفاوت است. اين كلمه در معني از اضداد است و هر دو معني غلام و امير از آن به دست مي آيد. البته در كتا بهاي تاريخي و فرهنگ ها علاوه بر اين دو معني، معاني بزرگ، رئيس، نيكو صورت و شا هزاده را نيز براي اين واژ ه ذكر كرده اند.

تركيباتي را كه با كلمه ي تگين در كتاب تاريخ بيهقي وجود دارد م يتوان به چند دسته تقسيم كرد:

-1-3 تركيبي از تگين و اسم حيوانات : بغراتگين )امير مانند شتر نر(، بوري تگين )امير مانند گرگ(، يغان تگين )امير مانند فيل( و شارتگين )امير مانند شغال(.

-2-3 تركيبي كه به ظاهر نشان گر سمتي در دربار يا لشكر است: بلگاتگين )امير پاسبان(، ساوتگين )امير خراج(، سباشي تگين )امير لشكر( و ينال تگين )امير سردار(.

-3-3 تركيباتي كه معني بزرگي و شجاعت را مي رسانند: الب تگين)امير پهلوان(، با يتگين )امير بزرگ(– البته اين تركيب مي تواند معني امير ثروت مند را نيز بدهد- ب گتگين)اميربزرگ( و قراتگين)امير بزرگ(.

-4-3 تركيب تگين با اسم خاص : علي تگين و موسي تگين.

-5-3 تركيباتي ديگر كه شايد با كنار هم گذاشتن كليه ي تركيبات تگين در كتاب هاي تاريخي قابل دسته بندي باشند: آلتو نتگين )امير طلا(، آي تگين )اميرماه(، ارتگين )امير جوان مرد(، سب كتگين )امير دوست داشتني(، نوش تگين )امير بي مرگ( و قتل غتگين )امير مبارك


منابع فارسي

-1 آيدنلو، سجاد. 1388 (. از اسطوره تا حماسه )هفت گفتار در شاهنامه پژوهي(، چ دوم، تهران: نشر سخن.
-2 آلياري، حسين. « 1383 شخصيت و حيات سياسي محمود غزنوي »، فصلنامه گلشن، سال 1383 ، ش اول.
-3 استرآبادي، ميرزا مهدي. 1374 . سنگلاخ ، چ اول، تهران: نشر مركز.
-4 انوري، حسن. 1373 اصطلاحات ديواني دور هي غزنوي و سلجوقي، چ 2، تهران: نشر سخن.
-5 انوري، حسن و ديگران. 1381 فرهنگ بزرگ سخن، ج 3، تهران: نشر سخن.
-6 بهزادي، بهزاد. 1383 فرهنگ آذربايجاني- فارسي، چ 2، تهران: نشر فرهنگ معاصر.
-7 بيهقي، محمد بن حسين. 1386 تاريخ بيهقي، به كوشش خطيب رهبر، ج 1 و 2 و 3، چ 11 ، تهران: نشر مهتاب.
-8 دهخدا، عل ياكبر1377لغتنامه دهخدا، ج 9 و 11 ، چ 2، تهران: موسسه انتشارات دانشگاه تهران.
-9 راعي، قيام الدين. « 1374 لغات تركي، مغولي و چيني در تاريخ بيهقي »، يادنامه ابوالفضل بيهقي، چ دوم، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسي مشهد.
-10 زارع شا همرسي، پرويز. 1388 فرهنگ شا همرسي فارسي – تركي(، چ دوم، تبريز : اختر.
-11 صال حپور، جمشيد.1370 فرهنگ جامع فارسي به تركي استانبولي، تبريز: نشر لاله.
-12 كربلائ ي تبريزي، حسين 1383 روضات الجنان و جنات الجنان، تصحيح جعفر سلطان القرّائي، ج 1 و 2، چاپ اول، تبريز: نشر ستوده.
-13 هيأت، جواد.« 1371 توضيح »، نشري هي دانشكده ي ادبيات و علوم انساني تبريز، ش 142 و 143 ، ص 190 - 188 .



منابع لاتين

1- Larousse, fransizca.1982. Büyük Lügat ve ansıklopedı, vol
6, Istanbul: sultanmektebi.


یازار : ائشيلداق جمعه 11 فروردین 1391 | باخیش لار (0)

سيد عظيم شيرواني نين لطيفه لري

+0 به یه ن

بؤلوم : ساتاشما

جوحا بير واخت ادّعاي نبوّت ائله¬دي. دئديلر كي، سنين معجزاتين نه¬دير؟
دئدي كي، هر آغاجي كي، چاغيرسام گلير.
دئديلر كي، فلان آغاجي چاغير، گؤره¬ك گليرمي؟
هر نه قدر كي، اونو چاغيردي، آغاج اصلا حركت ائله¬مه¬دي. بس اؤزو آغاجين يانينا گلدي، دئدي كي، انبيا و اوليادا كبر اولماز. اگر او بيزيم يانيميزا گلمه¬سه، بيز اونون يانينا گئدريك.

يئنه بير واخت جوحا ادّعاي ولايت ائله¬دي.
دئديلر كي، نه كرامتله ادّعاي ولايت ائديرسن؟
دئدي كي، او سببه كي، من بيلرم، هر نه آداملارين خياليندان خطور ائله¬سه، خبر وئره¬رم.
دئديلر كي، اگر بيلدين كي، بيزيم خياليميزدان نه كئچير؟
دئدي كي، هاموووز خيال ائديرسيز كي، خدايا، گؤره¬سن جوحا اؤز ادّعاسيندا صادقدير، يا كاذبدير؟

جوحا بير واخت بير يوك بوغدا دگيرمانا آپاريردي. يولدا دئدي كي، اگر بو بوغدالار هاميسي طلا اولسايدي، نه ياخشي اولاردي!
ناگاه بوغدانين چوواللاري دئشيلدي، او بوغدالار يئره داغيلدي.
دئدي كي، خداوندا، بوغدالاري كي، طلا ائله¬مه¬دين هئچ. دخي نه اوچون يئره داغيتدين؟ سنه نه يامانليق ائله¬ميشم؟

دئييرلر كي، بير گون جوحا يول گئديردي، يورولموشدو. دئدي كي، خداوندا، بير مركب منيم اوچون يئتير كي، سوار اولوم، دخي پيادا يول گئتمگه طاقتيم قالمادي. ناگاه بير پيادة ديگر يورولوب يولدا قالميشدي، جوحاني توتوب دالينا سوار اولدو.جوحا نهايتده خشمگين اولوب، دئدي: خداوندا، آلتميش ايلدير كي، آللاهليق ائله¬ييرسن، …. من مگر بئله دئميشديم؟

یازار : ائشيلداق جمعه 11 فروردین 1391 | باخیش لار (1)

بــَ‌ يو بــَ ..

+0 به یه ن

بؤلوم : ساتاشما





دوداقلارينيزدان گولونج قونچاسي دوشمه سين ...



بــَ‌ يو بــَ ..(بال!)

گئتميشم باققال توكانيندان سود آلام.
دئيير پاكتي سود ايسته ييرسن؟
دئديم هه يه.
ائله آغزيمي آچديبم دئيم ب...!
تئز هاوار چكدي: اوغلان قاچ گئت گؤروم!
بو «ب يو ب» لري كيم سيزه اؤيره ديب؟
دئديم آغا ايسته ييرديم دئيم بال وار؟
طرف اوتانيب دويونجا عذر ايسته يندن سونرا دئدي: يئمك اوچون ايسته ييرسن؟
دئديم: ب يو ب ايسته ييرم وئرم آري لار يئسن تازادان بال دوزدسينلر!
بونو دئديم تئـــــــــــــــــــــــ� �ـز توكاندان قاچديم!



بــَ‌ يو بــَ ..(قوربان پايي!)

اليمده قۇربانلێق اتي آپارمێشام قوْنشۇلارا پايلايام
سوْرۇشۇر: نذيردير؟
دئگيرم: بـ يو بـ قوْيۇنۇنان مۆشكۆلۆمۆز وار ايدي وۇردۇق اؤلدۆردۆك




بــَ‌ يو بــَ ..(اينترنت !)

طرف گليب باش ساييمي نا (سر شماري اوچون) ، دئيير اينترنت قولانيرسيزمي؟
دئييرم: هه يه!
دئيير: ائوده بيلگي سايار (كامپيوتر) وارينيزدي؟
دئييرم: ب يو ب اينترنه تلويزيون ايله گئديريك؟!!


بــَ‌ يو بــَ ..(ائلچيليك!)

گئتميشيك خالا اوغلوما ائلچي، قيز چاي گتيريب، خالا اوغلوم باشين ساليب آشاغي، ياواشجا دئديم اوتانيسان؟
قاييديب دئيير: ب يو ب يئره قيزيل تؤكوبلر فيكيرلشيرم نجور اونلاري ييغا بيلرم






گولوسن...........؟






بـــ يو بــــ آغلاييم.......





گولميسن .......





لوطفا گولون.....





چؤركچي سؤروشور سنگك ايسته ييرسه ن دا ؟
دئييره م : به يو به ! گلميشه م شاطئردان تايپ اؤيره نه م
!



تعزيه ده ساكيت اؤتورموشام. يؤلداشئم دئيير :ساكيت سن ! دئييره م : به يو به ! ايسته ييرسه ن دوروم سكينه دايي قئزي ناي - ناي - ي اؤخويوم!




مشتري : آغا بو مانكنه گئيديردييز پالتاري ساتئرسئز ؟

ساتئجي : به يو به ! اؤنو گئيينديرميشيك سؤيوق ده يمه سين بيله سينه !





120 سرعت ايله بيرين ووروب،آتئب خياوانئن اؤ تايئنا.يئره دوشوب سؤروشور : گؤره سن اؤلوب ؟

دئييره م : به يو به ! ادا چئخاردئر بلكه پئنالتي آلسئن!!!







یازار : ائشيلداق جمعه 11 فروردین 1391 | باخیش لار (0)

ساتاشمالار مالانين ديلينن

+0 به یه ن

بؤلوم : ساتاشما


آتين افسارين منيم ديليمين اوجونا باغلا!


بير گون ملا تارلاسيندا اگلشميشدي بير آتلي گئچيردي ملا دئدي: بويورون. آتلي فورأ پياده اولوب سوروشدي: آتين افسارين هارا باغلاييم؟ ملا كي گماني يوخويدي تعرفي بئله نتيجه وئرسين دئدي: آتين افسارين منيم ديليمين اوجونا باغلا!



نعوذبالله

اميرلرين بيري بير گون ملادن سوروشدي: عباسي خليفه لرينين زمانيندان سونرا رسم ايدي خليفه لرين و اميرلرين بير لقب لري اولسون كي بالله ايله قورتولا، مثلأ متوكل بالله و معتصم بالله كيمي، سيزين نظريزه منيم اوچون نه لقب مناسيبدير؟ ملا جواب وئردي: سنه نعوذبالله هاميسيندان ياخشي دير.



ائششه آنقئردئ ئؤكؤزؤ ئؤلدئ ماللا دينن چيخدي


ماللا نصر الدينين بير ئؤكؤزؤ بير اششه كي وارئمئش
اششه ك ماللا ايله دؤز ده مه مه زليگه باشلار
بير گؤن دؤرتؤلر ئؤكؤزؤن آخئرندان يونجالارئن ييه ر
بير گؤن سونجوقا قالخئب وئرار طؤوله نين قاپئسئ گئده ر
بير گؤن گئجه يارئسئ آنقئرماغا باشلاييب ماللانئ قوشق ائده ر
ماللا سحر جانا گلر وئرار چؤله يالنئز اللرين قالخئزار گؤيه سارئ
آي آللاه بو ائششه گين جانئنئ آل بني قورتار ده يه ر !
آخشام وئرار ئؤكؤز ئؤله ر !
سن نئجور آللاه سان كي ائششه ك ايله ن ئؤكؤزؤن فرقين بيلميسن!
ماللا ده يه ر.
داها سنه ناماز قئلماياجاغام!


یازار : ائشيلداق جمعه 11 فروردین 1391 | باخیش لار (0)

ساتاشما 1

+0 به یه ن

بؤلوم : ساتاشما


ساتاشما(بيرليكده اوخوياخ ------> بيرليكده گولاخ)

ساتاشما: آجي طنزلر















گلد ي بايرام نئيله ييم من
اليم بوش دور منيم چوخ دور خيا ليم
پيس اولد و وضع ماليم ،هم دَ ه حا ليم
غميم د ن آغلا يير نازلي عيا ليم
اوشاقلار دا يوخو شا م نئيله ييم من ؟
خدايا گلدي بايرا م نئيليه يم من ؟

«حميد ين »تومّانين بند ي قيريق د ير !
«رضانين » باشماغي يِيرتيق ، جيريق د ير !
بيزيم ائو دَ ه آجيند ان قيشقيريق د ير !
بو گون دَ ه اولد وآخشا م نئيليه ييم من ؟
خدا يا گلد ي با يرام نئيليه ييم من ؟

مني كارخانا دان آتدي ايشيگه
رئيسم ، چيخد يم ايشد َ ن بير تپيگه !
مني تشبيه ائد يب قونشو م پيشيكه !
پيشيك اولد وم سر انجا م نئيليه ييم من ؟
خدا يا گلد ي بايرام نئيليه ييم من ؟

يو خو مدور پول ِ پسته ، پول ِ آجيل
سيچا نا اولموشا م بو آ ي د ا تبد يل !
اگر گلسَه بيز َه با ير امد ا فا ميل
اليم بوش دور بو ايّا م نئيليه ييم من ؟
خدايا گلد ي با يرا م نئيليه ييم من ؟

غني نين ايت لري تؤخ دور حسابي !
چكيرلرهئي اوخا پيشميش كبابي !
منيم قارنيم چكير رنج و عذابي
يو خومد ور پول ِحمّام نئيليه يم من ؟
خدايا گلد ي باير ام نئيليه ييم من ؟

گلير با يرا م اوره گيم قا ن د ير آمما !
گؤزوم ياشلا ند ي د ولد و«داملا داملا»
گؤزَل آروا د ينان آنتا ليا د ا
غني اوينا ر «دارا دام » نئيليه ييم من ؟
خدا يا گلد ي بايرام نئيله ييم من ؟

اليم بَند اولماد ي بير صندلي يَه
بدهكار اولوموشام «مشد ي ولي » يَه !
قيا فَه م او خشا يير «مجنون »د لي يَه !
مني ترك ائتدي «ليلا»م نئيليه ييم من ؟
خدايا گلدي بايرام نئيليه يم من ؟

يازان رضايي


كوپويولي بوپولو نيه ايستي سن



بيرخانيم خسته لنير اري دوهتور گتيرير د ئيير:
آغا منيم بيرشرتيم وار،من20000تومن خانيما آييرميشام،يا اونو دوزه لدين يا بير دفه راحاتلادين .
دوهتور ديققتله ماينا ائلير آما 3 گون سونرا اولور.
كيشي:منيم شرتيم ده وارام.
دوهتور جان سن منيم خانيممي اولدوردون.
دوهتور: خئير، اونون اومرو باشا گلميشدي.
كيشي: دئماخ اولاركي سن اونو دوزه تدين؟
دوهتور:خئير.
كيشي: بس سن نئينه دين
دوهتور: هئچ زاد،
كيشي :پس كوپويولي بوپولو نيه ايستي سن.



اوغورلوق


بير كيشي اسلحه‌ايله بانكا گيريب پول ايسته‌دي. پول‌لاري آلاندان سونرا دونوب بانك‌دا اولان مشتري‌لرين بيرينه دئدي: سيز گؤردوز من بو بانك‌دان اوغورلوق ائدم؟

مشتري جاواب قايتاردي: بله قربان من گؤردوم. بو حئينده اوغرو اسلحه‌ني مشتري‌نين قولاغينا قويوب اونو اؤلدوردو.

اوغرو يئنيدن او ياخينليقدا دايانان ارآرواددان سوروشدو: سيز گؤردوز من بو بانك‌دان اوغورلوق ائدم؟

كيشي جاواب وئردي: يوخ قربان من گؤرمه‌ديم، آما آرواديم گؤردو.


جنت – جهنم فوتبال ياريشي نين سونوجو

جنتين باش مه له گي فوتبال سئور بيري ايميش . بير گون شئيطاني چاغيرتميش:
- ” جنتله جهنم آراسيندا گل بير فوتبال ياريشي دوزنله يك نه دئييرسن ؟ “
- ” اؤزونوزو يورمايين ، بيز اوتاريق ” ، دئميش شئيطان.
- ” بئله شئي اولماز . ان ياخشي فوتبالچي لار بيزده ؛ نه قدر پيس فوتبالچي وارسادا سيزده دير”

شئيطان شئيطانجاسينا گولومسه ميش: - ” آما بوتون داورلرده بيزده. “





تراختور يانداشلاري



تراختور تاخيمي نين ايكي يانداشي قونوشوردولار.
-: " آخشام تراختورون اويونو وار گئده جكسن ؟"
-: " بوش وئر اولان نه اويونو!! گل – گئده آراج تاپيلمير، نئچه ساعات داغ – تپه دن آشماليسان، نئچه ساعات گره ك الكترونيك بيلط سيراسيندا تيخيلاسان ، مين جوره يامان – يوووزلا ايچرييه گيره سن، باتوم – دگنگله ائشيگه چيخاسان، داور حاققي ناحاق ائده ، پيچاخلاناسان ، دؤيوله سن، سؤيوله سن سونوندا دا فئدراسيون سني بورجلو چيخاردا...."
-"‌دوز دئييرسن يولداش مني ده آرواد قويمور گئديم ! .."آمان آروادلاردان كي شاهليخ سوبايليخيميزي غارت الديلر....


بارماق ائله مك!

سانجي آمانيني كسميشدي. بَلَن-بَلَن گئديردي. آتا قيزغين - قيزغين:
-سنه الينه گئچني قارنينا تيخما دئمه ديمي ؟! بارماقلا تؤك ائشيگه، يوخسا اؤله جكسن! – دئدي.
اوغول آتانين نه دئديگي ائشيتمه سه ده دونيانين او بيري اوجوندا ، فوتبال مئيدانيندا ، بيري بونو ائشيتدي. بارماق ائله دي. بارماقدان ، ايللر بويو اوتدورولان مؤهور – تسبئح ، موللا-مونبر ، دين – مذهب قو.... دولار قامو اويونون اوزونه...



رئيسيم


من نن اوقده ر آي باشي پول چيخدي رئيسيم
يئخسين ائوين آللاه ، ائويمي يئخدي رئيسيم
پرونده مه توبيخ قالادي حق سيز- حساب سيز
دائم ياپيشيب خيرخيرامي سيخدي رئيسيم
پاداشي خال اوغلانلارا يازدي بيزه آمما-
نوبت يئتيشنده ائله ويرنيخدي رئيسيم
دللك ليغه شايسته اولوب، تاپدي تخصص
ارباب رجوني چون بير عومور قيخدي رئيسيم
رشوه آلاراق فوري چوبان دويمه يي توتدي
ياخدي چوره گه چاي پولوني، تيخدي رئيسيم
گلدي كه ايكي ائششگين آرپاسيني بولسون
بير پاي دا نهايت اؤزونه چيخـــــدي رئيسيم!!




" پان" – لار دونياسي!

موللانصرالدين، بالانصرالدينين قولتوغونداكي كيتابي گؤستَره رك سوروشور:
- توركجه كيتاب اوخويورسان؟! اولمايا سنده پان توركيست اولوبسان؟
- نه دخلي وار آتاجان ؟ باخين سيزده فارسجا قزئت* آليب سيز، بئله ايسه سيزده پان فارسيست سيز...
موللانصرالدين گولومسه يير:
-يوخ اوغول! من پان فارسيست دئييلم، قزئتي يالنيز شوشه لري سيلمك اوچون آلميشام.

*قزئت: روزنامه يا اونا موشابيح ؟

من ديلنچي دئييلم!


من ديلنچي دئييلم ، اوشاغيم خسته خانادادير ، پولوم يوخدو چيخاردام ،اولسا منه يارديم ائده سه نيز.
من ديلنچي دئييلم، پولوم قورتولوب يولدا قالميشام ، اولسا منه…
من ديلنچي دئييلم، آيليغيم دالييا دوشوب ، كيرايه ني وئرمه سم ائو يئيه سي اثاثلاريمي ائشيگه تؤكه جك ، اولسا منه …





به مناسبت 21 فوريه روز جهاني زبان مادري

ايسفندين ايكيسي(فورينين ايرمي بيري) ياخينلانشير و بالانصر الدين فيكيره جومور ندن جومور؟

بالانصرالدين گؤزلريني الينده كي كيتابا زيلله يه رك قيوريليب آچيليردي . بؤيرو اوسته ييخيليردي. آياقلاريني ديوارا داياييب كوفولداييردي. اوزو قويلو دوشونجه يه داليردي؛ چومبلن اوتوروب گوجَنيردي؛ هردنسه ده دونبالاق دوروردو. بو احوالاتي گؤزدن گئچيرن موللانصرالدين سونوندا اؤزونو ساخلاماييب ديللندي: - " اوغول ! نه قيوريليب آچيليرسان ؟ اولمايا يومورتان ترسه گليب ؟وئر گؤروم او ميراتي، نمنه دي اوخويورسان ؟"
بالانصرالدين كيتابي آتاسينا اوزاداراق، " آنا ياسادير . 15 نجي ماده سيني اوخويوردوم . آنجاق نه قدر زور وئرديم اوندان بير شئي باش چيخاردا بيلمه ديم. سيزكي " تاريخ نادر " كيتابيني يارييا قدر اوخوموشسونوز باخين گؤرون بو ماده نين آنلامي ندير؟ گؤره سن بيز سونوندا اؤز آنا ديلميز؛ توركجه ده درس اوخوياجاغيق يا يوخ؟ " دئدي.
موللا دوداق آلتي ميزيلدادي:
" اصل 15 : زبان و خط رسمي و مشترك مردم ايران فارسي است . اسناد و مكاتبات و متون رسمي و كتب درسي بايد با اين زبان و خط باشد ولي استفاده از زبانهاي محلي و قومي در مطبوعات و رسانه هاي گروهي و تدريس ادبيات آنها در مدارس ، در كنار زبان فارسي آزاد است ."
بالانصرالدين موللاني دالغين گؤردوكده ايگنه لي - ايگنه لي :
-" هه نئجه اولدو !؟ ماده ني خيردالايا بيلدينيزمي؟ نه دئيير ؟ اولمايا سيزده قيرپاچ ائتدينيز؟ "
موللا كيتابي بوكوب يئره قويدو . گؤزلوگونو چيخارديب شوشه لريني منديلي ايله سيله رك دئدي :
-"اوغول ! بو ماده ده باش چيخارتيلماياجاق نه وار كي ! هر شئي آپ آچيق آيدين دير . آناياسادا دئييليركي :


" تورك ديلينده مدرسه اولمالي دير تورك لره
شايدد ه
تورك ديلينده مدرسه اولمالي هئچ كسه ! "









  سئچكي لر

اوغول آتاسينا دئيير:
- ” آتا ! منده سيزين كيمي ميللت وكيلي اولماق ايسته ييرم سيزجه نه ائتمه لي يم؟”
آتا گولومسه يرك دئيير :
-” اوغلوم ! سياست دونياسي يالان ، فيريلداق دونياسي دير . بونا گؤره يالان-پالان دانيشماق اؤيرنملي سن . بو اوزدن سنه سيفاريش ائديريم .... نامه يه فيردوس عميني بير كره اوخويوب اؤيره نه سن ”.
اوغول بئش- اون گون سونرا سئوينجك آتاسي نين يانينا گليب دئيير :
-” آتا ! .... نامه يه فيردوس عميني بير كره يئرينه اون كره اوخودوم . سيزجه ايره لي ده كي مجليس سئچكي لرينده آداي اولا بيله رم مي؟ “.
آتا اليني اوغولونون چيگنيه قويوب دئيير:
-” يوخ اوغلوم ! سنه .... نامه يه فيردوس عميني ني بير كره اوخو دئميشديم . اون كره اوخوياندان ياخشي پره زه دنت چيخار. بونا گؤره بير ايكي ايل دوزمه لي سن”.

یازار : ائشيلداق جمعه 11 فروردین 1391 | باخیش لار (0)

سسلي ناغيل

+0 به یه ن

بؤلوم : سسلي ناغيل

لينك لردن توركجه ام پي تري ناغيل لاري انديرين

Azerbaycan naghili - Tulku ve keklik 

Azerbaycan naghili - Ayi ve qarishqa 

Azerbaycan naghili - Aghilli qoca

Azerbaycan naghili - At ve canavar 

Azerbaycan naghili - Canavar ve durna 

Azerbaycan naghili - Cirtdan

Azerbaycan naghili - Dovshan ve tisbagha

Azerbaycan naghili - Dovshanin qulaghi niye uzundur

Azerbaycan naghili - Dovshanin tenbelliyi

Azerbaycan naghili - Goychek Fatma

Azerbaycan naghili - Goyden qoz yaghir

Azerbaycan naghili - Goyerchin ve qarishqa (Mercan)

Azerbaycan naghili - Gulnar

Azerbaycan naghili - Guneshin naghili 

Azerbaycan naghili - Hamidan qesheng

Azerbaycan naghili - Hiyleger kechi

Azerbaycan naghili - Melikmemmed

Azerbaycan naghili - Nardanxatin

Azerbaycan naghili - Padshah ve xoruz

Azerbaycan naghili - Qazlarin duasi

Azerbaycan naghili - Qesheng xoruz

Azerbaycan naghili - Qurbaghalar ve hacileylekler 

Azerbaycan naghili - Sichan, pishik ve xoruz

Azerbaycan naghili - Tenha qu qushu

Azerbaycan naghili - Tulku hecce gedir

Azerbaycan naghili - Tulku ve deve


لينك لردن توركجه ام پي تري ناغيل لاري انديرين

یازار : ائشيلداق جمعه 11 فروردین 1391 | باخیش لار (0)

من مسعود اوردان بوردان بيلنلري و اورگه شن لري بورا يغيرام

اؤلسم سنين قاپيندا قازارلار مزاريمي

اي صوبح آچيل دوباره گؤروم نازلي ياريمي
حظ ائيليرم گؤرنده من اول با ويقاريمي
بيلمم كي قارا گؤزلري نين وار نه حيكمتي
الدن آلير توانيمي ، صبر و قراريمي
دوزدوم سه لايه تخته يه رنگ و قلملري
ترسيم ائدم اورك ده كي نقش و نيگاريمي
اوّل قارا گؤزون گتيرم تابلو اوستونه
زولفون چكنده يادا سالام روزگاريمي
آهو باخيشلي گؤزلرينين حالتين چكم
بير يول تؤكم بوم اوستونه دار و نداريمي
طراح ليغيندا هر نه گوجوم وار نشان وئرم
مبهوت ائدم ايشيمده من اؤز اوستا كاريمي
ماني دوروب اليمدن اؤپوب آفرين دييه
صورت چكنلر ائيله يه تحسين چيخاريمي
كؤنلوم سئوير كي منبع ايلهاميم اولان منه
سندن توان آليب يارادام شاهكاريمي
گر اؤلكه ميزده بيلسه له من عاشيقم سنه
اؤلسم ، سنين قاپيندا قازارلار مزاريمي
جنتده خاليقيم دئسه بو حوريلر بو سن
گؤرسم قويوبلار اؤز اليمه ايختياريمي
آلسا خبر گول اوزلولرين هانسين ايستي سن
آغلار گؤزيله من دييه جم اؤز نيگاريمي

آنا یارپاق

آرشیو

ایلگی

آختاریش

بؤلوم لر

يامجيكلار(اس ام اس لر) (4)

ساتاشما (7)

سسلي ناغيل (1)

آنا ديليميز حقينده مقاله لر (6)

آزربايجان حاقيندا بير نچه سويسل(شعر) (1)

آتالار سوزو (8)

تورك اديبلر و شاعرلر ليستي (2)

آذربايجانئن دولانمالي يرلرئن تاني (0)

سويسل پنلي(شعر تابلوسي) (1)

عاشيق اولموشلار (2)

تاريخ آذربايجان (10)

آموزش تركي (7)

تورك يا ترك، تورك يا آذري (1)

واژگان تركي (5)

اوردان بوردان (1)

ترانه هاي ماندگار (2)

سرگي(نمايشگاه فروشگاه شانلي) (0)

شعر (سویسل) (1)

یولداش لار

İran'da Dəyişdirilən Türkçə Yer Adları ایراندا ده ییشدیریلن تورکچه یئر آدلاری

Qoşaçaydan Yüksək Səs

TDRFRQZ

تهران هاراي: نسلكشي و جنايت توسط ارامنه يا تركان،كدام يك؟

هاميا خبر وئرين.

سولئيمان روستم

سات مارام ســـــــني* *تــــــــوركــــ **

خوي هاراي: شعر و داستان تركي

ماكولو هاراي - تاريخ تركان

SöySəl Evi--- خانه شعر تركي

قاراداغ کیتابخاناسی

تركي بير چشمه ايسه، من اوني دريا ائله ديم

رسول رضا

ايران ترك: نام آوران جهان ترك

هفته نامه اينترنتي, دنيز

گئچرم من گئچرم هر نه واريمنان گئچرم اما من توركو ديل اوسته باش بدنن بيچرم

altay urmulu

سون یازیلار

راهنماي وبلاگ

جاوید قالاجاق دیر

ما به گربه «پيشيك» مي گوييم !

سيز نئجه بير اينسانسيز؟ (شخصيت تئستي)

ساراينان آيدئن (خان جوبان)

آيريليق

ليست

واژگان-4

واژگان-3

واژگان-2

واژگان-1

واژگان تركي

گولمه جه

آنا ديلي نه دن آنا ديلي آدلانير؟

دوروم - يرالما - صه ده قه !!!

آرشيو

فروردين 1391

آذر 1394

مهر 1391

شهريور 1391

مرداد 1391

ارديبهشت 1391

 

باغلانتی لار

سایغاج

ایندی بلاق دا :
بو گونون گؤروشو :
دونه نین گؤروشو :
بو آیین گؤروشو :
بوتون گؤروش لر :
یازی لار :
باخیش لار :
یئنیله مه چاغی :

ایمکان لار

RSS 2.0

صدف و مروارید عشق دستگاه بافت مو بند انداز برقی بانوان چای ساز و قهوه جوش دستگاه ترک سیگار